Wat is Meditatie?
En wat doet het met jouw Ziel & Lichaam?
Meditation is not daydreaming or fantasy,
it is an effective method for stilling the mind
Meditatie is een techniek voor het ontspannen en helder krijgen van je geest. Het huidige drukke bestaan vraagt veel van ons: om onze geest te bevrijden van spanningen en stress is meditatie een goede manier om te ontladen. Er zijn talloze meditatietechnieken, maar bij allen is het doel het bereiken van innerlijk rust, spiritueel ontwaken en ontwikkeling.
Mediteren is een sterke tool om in contact te komen met jezelf. Er zijn veel verschillende technieken, gedachten en ideeën over meditatie, maar innerlijke rust staat vaak centraal: meditatie zorgt voor meer zicht en grip op overheersende gedachten.
Geschiedenis
Mediteren is al meer dan 5000 jaar deel van het menselijke leven. Hoewel de wortels van het mediteren liggen in het hindoeïsme hebben de meeste goeddiensten over de hele wereld wel een vorm van mediteren of iets wat hier op lijkt.
Meditatie is eigenlijk begonnen als onderdeel van het vedische hindoeïsme. Dit is het oudste geloof waarbij meditatie als onderdeel werd gebruikt om geestelijke en spirituele verlichting te vinden. In India heeft men geschriften gevonden van 5000 jaar oud waarin men al schrijft over meditatie.
Hindoeïsme
Van de zes scholen van de Hindoe filosofie is yoga de school die zich richt op meditatie. Hoewel het hindoeïsme veel verschillende meditatie technieken kent, elk met een verschillend onderwerp, hebben ze uiteindelijk allemaal hetzelfde doel. Het bereiken van een rustige gemoedstoestand.
Boeddhisme
Siddharta Gautama, beter bekend als Gautama Boeddha, hij was de stichter en grondlegger van het boeddhisme duizenden jaren geleden. Oorspronkelijk was hij een verwende prins die uiteindelijk vluchte uit zijn paleis en zijn heil zocht in het zoeken naar spirituele verlichting in plaats van materiële rijkdom. Na 49 dagen mediteren onder een heilige vijgen boom bereikte Siddharta zijn verlichting. Door het bereiken van verlichting kreeg hij een groot inzicht in het menselijke lijden evenals in het proces wat nodig was om dit lijden weg te nemen.
Sinds de openbaring van Boeddha onder de heilige vijgenboom is mediteren het middelpunt geworden van het boeddhisme. De meditatie technieken die zij gebruiken zijn onderdeel geworden van het bereiken van verlichting en nirvana* en de vier belangrijke gebieden: mindfulness (aandachtig), inzicht, concentratie en rust. Dezelfde technieken worden ook vaak gebruikt door niet boeddhisten voor het verbeteren van de geestelijke en lichamelijke gezondheid of om andere geestelijke doelen te bereiken.
Waarom mediteren?
Simpelweg ‘’zijn’’ is een staat die veel rust met zich mee brengt. Emoties en gedachten komen en gaan: tijdens het mediteren leer je dit te observeren. Door te zien dat je deze gedachten en emoties niet bent, leer je de technieken om makkelijker los te komen uit de hectiek van het alledaagse leven en leer je beter om te gaan met emotionele schommelingen.
Meditatie voor de mentale voordelen
De belangrijkste reden dat mensen gaan mediteren is vanwege de vele voordelen die het met zich mee brengt. De meeste beginners gaan mediteren met de motivatie om stress te verminderen, het lichaam te ontspannen, de concentratie te vergroten, pieker gedachten los te leren laten, beter te slapen, gelukkiger te worden, dichter bij hun gevoel te komen of meer innerlijke rust te ervaren. Wat daarbij extra motiveert is dat veel van de voordelen die aan meditatie worden toegeschreven wetenschappelijk onderbouwd zijn. Meditatie biedt mensen een mogelijkheid om te ontsnappen uit die continue drukte.
Persoonlijke ontwikkeling en prestaties
De laatste jaren is de belangstelling voor persoonlijke ontwikkeling, groei en zelfhulp enorm toegenomen. Door te mediteren kun je via zelfobservatie jezelf (diep van binnen) beter leren kennen. Je wordt je meer bewust van de werking van je denken, je emoties, je lichamelijke sensaties, zintuiglijke waarnemingen, gevoelens, intuïtie en gedragingen. Als je je meer bewust wordt van je innerlijke wereld opent dit de mogelijkheid om er beter mee om te kunnen gaan, ervan te kunnen leren en om oplossingen en insteken te leren kennen die je voordien nog onbekend waren.
Spiritualiteit
Van oudsher wordt meditatie in veel spirituele stromingen beoefend. Het begrip spiritualiteit kent vele vormen en iedereen beleeft het op zijn eigen manier. Door middel van meditatie hopen sommige beoefenaars dichter bij het goddelijke te komen, zichzelf te verwezenlijken, één te worden met het universum, het ego los te laten, een staat van verlichting te bereiken of een hogere staat van bewustzijn te verkennen. Ook het verkrijgen van antwoorden op diepere levensvragen of het meer vanuit je kern, authenticiteit of ‘ware’ zelf leren functioneren kan een beleving van spiritualiteit zijn waarbij meditatie van nut kan zijn
Soorten meditaties
Er zijn enorm veel verschillende soorten meditaties. Er zijn fundamentele verschillen tussen de vormen en het is per persoon verschillend wat fijn voelt en wat niet. Hier een aantal (populaire) vormen:
Mindfullness
Deze manier van mediteren komt vooruit het de boeddhistische traditie en en is eigenlijk ‘’gewoon zitten’’. De minimalistische insteek is best pittig: voor een starter kan het een grote uitdaging zijn om voor lange tijd op dezelfde plek te zitten zonder te bewegen. Het doel van deze meditatie is observeren: wat voor gedachten komen er voor bij, wat voel je en waar zit je ademhaling.
Guided meditation
Deze manier van mediteren is iets levendiger: je wordt meegenomen door een begeleider en gaat op ‘’innerlijke reis’’. Er wordt veel aandacht gevestigd op de visuele beelden die je kan vormen in je gedachten, die kunnen variëren van onderwerpen. Dit sluit goed aan bij de ervaring en wensen van mensen die nog niet erg veel ervaring hebben met mediteren.
Twee Harten Meditatie
van alle meditaties is deze wel heel bijzonder en is deze in staat voor verbluffende positieve levenstransformatie te zorgen. De meditatie werkt op het fysieke, mentale en spirituele niveau om het hart chakra (het emotionele hart) en de kruin chakra (het spirituele hart) te openen. De energie die uit deze meditatie voortkomt, bevordert de fysieke en mentale gezondheid én innerlijke verlichting.
Vipassana meditatie
Vipassana betekent ‘de dingen zien zoals ze echt zijn’. Het werd 2500 jaar geleden al onderwezen, naar de leer van Boeddha. De Indiër Satya Narayan Goenka heeft Vipassana meditatie vervolgens verspreid. Er wordt tijdens deze meditatie aandacht gebracht naar onderdrukte verlangens en spanningen, die in je lichaam zijn gaan zitten. Door de aandacht hier naartoe te brengen, is het idee jezelf te verlossen van deze vastgeroeste stress. Je verlost jezelf van mentale onzuiverheden met als doel meer focus, te leven in het hier en nu.
Mantra-meditatie
Mantra-meditatie is het herhalen van klanken of gebeden. Voorbeelden zijn transcendente meditatie (TM), het herhalen van mantra’s zoals ‘Aum’ in Indiase tradities en eigenlijk alle religieuze oefeningen die gebeden herhalen. Deze vorm van meditatie gaat er vooral om de geest in een prettige, rustige staat te brengen. De herhaling van klanken concentreert je geest, en de trilling kan kalmerend werken. Er zijn onderzoeken die laten zien dat harmoniserende hersengolven actief zijn bij mantra-meditatie. Deze manier gaat daarom vaak samen met een bepaald genot dat het hele lichaam en de geest kan vervullen.
Dynamische meditatie
Het dualistische mensbeeld van Descartes, waarin lichaam en geest gescheiden zijn, is in Azië niet zo doorgedrongen. Mentale training in oude Aziatische tradities omvat daarom ook vaak lichamelijke oefening. Met name Osho is bekend om dynamische meditaties, maar op verschillende plekken komt het terug: zoals de 5-ritmemeditatie, of de ‘dansen van de Jain’. Ook Afrikaanse- of sjamanistische dansen met behulp van trommels, waarbij mensen in trance raken door het ritme, zijn voorbeelden van dynamische meditatie. Tijdens een dynamische meditatie ga je bijvoorbeeld snel springen, dansen, brabbelen of bewust hard lachen. Veel mentale blokkades zijn opgeslagen in ons lichaam en een dynamische meditatie kan leiden tot ontlading. Spanning kun je letterlijk van je af bewegen en innerlijke levensenergie kan loskomen.
Yoga
Bepaalde vormen van yoga hebben een meditatief karakter. In Yin Yoga bijvoorbeeld, staat een kalme gemoedsstaat meer centraal dan fysieke beweging. In yoga is altijd sprake van training in aandachtigheid. Veel problemen lijken voort te komen door onvoldoende contact met het lichaam. Yoga is een goede manier om in een prettige flow van lichaam en geest te komen, zodat spanningen kunnen oplossen. Voor mensen die moeite hebben met stilte-meditatie kan yoga een gemakkelijke ingang zijn in het meditatieve. De geest wordt door yoga vaak al kalmer en geconcentreerder. Je zit daardoor meer in het lichaam en minder in het hoofd. Ook Tai Chi en bijvoorbeeld Chi Kung kunnen gezien worden als ‘gestuurde bewegingmeditatie.’ Het brengt je lichaam en energie in balans, zorgt voor emotioneel welzijn en traint bovendien je aandacht en mindfulness.
Contemplatie-meditatie
In het Tibetaans boeddhisme is dit een bekende methodiek. In deze meditatievorm gaat het om gericht nadenken over bepaalde thema’s; zoals vergankelijkheid, onderlinge afhankelijkheid, de leegte, compassie of vergeving. Je leert gedachtes niet te laten verspringen en stuurt met aandachtigheid je gedachtes naar diepgang, creativiteit en hogere intuïtieve kennis. Het voordeel is met name het inzicht dat ontstaat. Vanuit een nieuwe visie kun je anders gaan kijken naar de wereld en jezelf, en daardoor anders denken, voelen en reageren.
Visualisatie-meditatie
In met name de Tibetaanse traditie wordt veel gewerkt met visualisatie-meditatie. Men stelt bijvoorbeeld een boeddha-vorm voor met bepaalde kwaliteiten en laat zich daarmee versmelten. In het westen wordt in psychosynthese, een spirituele vorm van psychologie, veel gewerkt met visualisatie. Je laat beelden uit het onbewuste opkomen. Dat geeft inzicht, maar kan ook een gevoel van diepe verbintenis met de ziel teweegbrengen. Ook in coaching wordt gewerkt met visualisatie-oefeningen. Stel je iets zo levendig mogelijk voor, alsof het er al is. Voor de hersenen is visualisatie bijna hetzelfde als de echte situatie, waardoor het je kan helpen nieuwe neurale paden of een nieuwe gewoonte te creëren.
Concentratiemeditatie
In deze meditatievorm gaat het erom de aandacht op één enkel object te houden, onafgeleid en zo lang mogelijk. Dat kan van alles zijn. De adem, een van de vier elementen (staren naar een kaars), maar ook op liefde, God, een afbeelding van de Boeddha, of zelfs op een dood lichaam komt voor in het boeddhisme. Als je je aandacht lang op bijvoorbeeld het concept van God houdt, dat overal is en tijdloos, ga je dat ook zo voelen. Het is dan alsof je het zelf bent. Concentratiemeditatie op de vier elementen worden vaak gebruikt om balans te vinden; een kaars als je moe bent, of aarde als je moet ‘aarden’.
Ademhalingsmeditatie
De adem en psyche zijn nauw verbonden. In verschillende tradities komt focus op ademhaling terug. In vipassana, maar ook Tibetanen in tantra ademen bijvoorbeeld diep door verschillende neusgaten. Ook in het westen is holographic breathing een vorm van therapie. Door lang, diep te ademen kunnen geblokkeerde spanningen en emoties vrijkomen. Richten op de adem kalmeert en brengt ons in contact met ons lichaam, gevoel, geest en op den duur het onbewuste. Een goed voorbeeld van ademhalingsmeditatie is de techniek van de Ice Man: door diepe ademhaling blijkt hij zijn immuunsysteem en andere kwaliteiten te ontwikkelen.
Meditatie oefeningen
Geleide meditatie oefeningen zijn heel geschikt om kennis te maken met meditatie. Deze zijn overal te downloaden en overal beschikbaar,
Maar tegenwoordig kun je ook een heleboel apps op je telefoon zetten en gebruiken om te starten met mediteren.
De meditatie app van onze voorkeur: Meditation Moments