Ayurveda heeft een holistische zienswijze. Dit wil zeggen, dat de ayurveda uitgaat van de gehele mens: fysiek, mentaal en spiritueel.Door bewustwording van de heelheid van de mens en het ontwikkelen van zelfkennis, kan er van Ayurveda gezegd worden dat het enerzijds een preventieve gezondheidssysteem is en dat het anderzijds, in geval van ziekte, het zelfgenezend vermogen van de mens stimuleert.

  

Tridosha's

In de gezondheidsleer Ayurveda wordt gesproken over verschillende typen mensen: het Vata-type, Pitta-type en Kapha-type, de Tridosha’s, drie energetische levenskrachten. In werkelijkheid zijn er meerdere variaties, omdat er dikwijls een van de dosha’s overheerst.

 

Levenswijze

Voor de diverse menstypen worden er richtlijnen gegeven voor een specifieke levenswijze. Zo is het bijvoorbeeld logisch, dat een Pitta (vuur) type niet te heet gekruid voedsel dient te eten, omdat het vuur dan nog meer aangewakkerd wordt. Daarentegen is het voor een Vata-type (lucht) beter, om voeding, dat veel lucht veroorzaakt te vermijden of met mate te gebruiken.

 

Dinacharya

Bij alle richtlijnen is het belangrijk om je af te vragen of het ook goed bij je voelt en of het past in je dagelijkse leefritme, dinacharya. De ayurvedische richtlijnen dienen gezien te worden als adviezen. Belangrijk is dat lichaam en geest in harmonie blijven of worden gebracht.

Kleine veranderingen aanbrengen in je dagelijkse handelingen, helpen je goed op weg. Ayurveda vraag je niet om alles maar op te volgen, omdat dat wordt gezegd of zogenaamd zo hoort. Ayurveda vraagt je om je eigen autoriteit te zijn en te werken met de inzichten, die ontwikkeld worden door je zelfstudie en de daardoor ontwikkelde kennis in praktijk te brengen. Inzichten, die bij je passen.

Het is hierdoor niet alleen een wetenschappelijk-, maar ook een bewustwordingssysteem. De richtlijn is bijvoorbeeld om meer van een bepaalde groente te eten, maar vind je deze groente zelf niet lekker, dan is de kans groot, dat het je lichaam niet veel goed doet. Vermijd dus, dat je alleen omdat het “moet”,  de groente toevoegt aan je voedingspatroon. Ten eerste werkt de geest dan niet mee, waardoor de spijsvertering en stofwisseling niet goed hun werk kunnen doen en ten tweede heb je kans dat je dit voedingspatroon maar een korte tijd wilt en kan volhouden.

 

Visie

De holistische visie op het leven is bij ayurveda, yoga en de vedische leefwijze dezelfde. Wanneer we echter kijken naar onze voeding kunnen we een verschil benoemen van uitgangspunten.

1. In de ayurvedische voedingsleer wordt uitgegaan van de Tridosha’s (drie energetische levenskrachten, gevormd door de 5 elementen) en de Triguna’s (drie eigenschappen aanwezig in de 5 elementen). Er wordt vlees gegeten als een medicinale toevoeging.
2. Yoga beziet voeding vanuit de Triguna (rajas, sattva en tamas). Er wordt gekozen voor sattivisch (zuiver) voedsel, die belangrijk is voor de ontwikkeling van de spiritualiteit en is zuiver vegetarisch.
3. De Vedische voedingsleer is veganistisch en richt zich op de ontwikkeling van het Krisha-bewustzijn. Dit is evenwicht brengen in de polariteiten.

 

 

Algemene richtlijnen voor zowel Vata, Pitta als Kapha:

 

Hoe ziet een goede maaltijd eruit:

• In elke maaltijd dienen de 6 smaken aanwezig zijn.
• Er is een bepaalde volgorde wat betreft de smaken.

1. Zuur of zout als starter, dit wekt de eetlust op en brengt agni op gang. Bijvoorbeeld soep of alcohol (zuur)
2. Hoofdmaaltijd, hierin zitten zoet, bitter wrang en scherp.
3. Eindigen met zoet dessert, dit geeft een prettige afsluiting, het vuur wordt weer wat gedoofd.

 

Ontraden voedsel en voedselcombinaties:

• neem geen yoghurt na 18.00 uur;
• neem geen slijmvormende producten na 18.00 uur, als bijvoorbeeld karnemelk, kaas, kwark;
• gebruik bij voorkeur geen oude kaas, maar zo jong mogelijk bijvoorbeeld hüttenkäse;
• drink geen melk na het eten van radijs of knoflook;
• combineer nooit vis, vlees en fruit met melk;
• beter geen melk bij de maaltijd drinken;
• per dag een eetlepel ghee per persoon;
• neem nooit ghee en honing in dezelfde hoeveelheid;
• nooit honing verhitten;
• neem geen koud toetje, bijvoorbeeld ijs, na een maaltijd, dit blust het spijsverteringsvuur.

 

Regels voor een optimale spijsvertering

• wees een half uur voor de warme maaltijd aanwezig, enerzijds stem je de kok positief en anderzijds beginnen de geuren van het koken je spijsvertering voor te bereiden. Bijvoorbeeld er komt meer speeksel in de mond.
• voor een goede spijsvertering kan men 15 minuten voor het eten wat verse gember met een weinig zout of een weinig honing nemen.

• eet pas als de vorige maaltijd is verteert;
• zorg dat de maaltijd er goed uit ziet;
• eet de juiste hoeveelheid;
• eet zoveel mogelijk vers;
• eet voedsel overeenkomstig het seizoen;
• eet de warme maaltijd bij voorkeur tussen de middag;
• maak de voeding wat sausachtig, in het algemeen is onze voeding te droog;
• je kan ook sloksgewijs wat lauw/warm water drinken tijdens de maaltijd;
• alcohol, glaasje wijn voor het eten werkt gunstig op de spijsvertering, veel alcohol remt de eetlust;
• in het algemeen zijn koude dranken en ijs slecht voor de spijsvertering. Neem deze liever niet na de maaltijd, omdat dit de spijsvertering afremt/dooft.

 

Dinacharya, dagelijks leven – algemene adviezen

• word vroeg in de ochtend wakker;
• zeg een gebed op voor je opstaat;
• reinig je mond, gezicht en ogen;
• drink een glas water op kamertemperatuur;
• toilet;
• schraap de tong;
• reinig je tanden;
• gorgel je keel;
• kouw op een handje vol sesamzaadjes, dadels of kokosnoot;
• smeer de binnenkant van de neus in met warme sesamolieolie of ghee;
• doe 5 druppels warme sesamolie in de oren;
• breng warme sesamolie op het hoofd en het hele lichaam;
• ga in bad;
• kleed je in schone kleding;
• gebruik parfum van natuurlijk geuren;
• doe asana’s (fysieke oefeningen), pranayama (energie beheersingsoefeningen) en meditatie;
• neem je ontbijt.

 

 

Schema voor elk van de 3 dosha’s: